Stadsblokken-Meinerswijk, Arnhem

Plan Steenfabriek

Impressie mogelijk beeld Steenfabriek in vogelvlucht volgens het alternatief plan, burgercoalitie Kloppend Stadshart:

Huidige situatie Steenfabriek Ariëns-Meijnerswijk, de Praets, ’t Heuveltje

Dit nagenoeg hoogwatervrije steenfabrieksterrein heeft een sterke riviergerichte identiteit, al oogt de rivieroever zelf voor menigeen deprimerend en weinig uitnodigend. De steenfabriek Ariëns-Meijnerswijk is van oudsher een “economische vertaling van het sedimentkapitaal van een uiterwaard[1]” en is in de tachtiger jaren gesloten. Er staat voor naar schatting 8.000 m2 steenfabrieksbebouwing, met circa negen karakteristieke woningen en een groot terrein voor opslag en parkeren, met tijdelijke functies zoals paintball en opslag. Het terrein bevat daarnaast ook ruigten en braamstruiken. Het is al lange tijd ontoegankelijk voor publiek. Langs de Rijn liggen woonschepen en de steiger van de rederij Heijmen. Aan de overzijde van de rivier liggen onder andere de karakteristieke bonte verzameling woonschepen in het Onderlangs, die al decennia lang illustreert hoe innig en artistiek de stad met de rivier verbonden is. Prominente plek heeft de kunstacademie Artez. Verderop siert het gemeentemuseum Arnhem de skyline.

Dichterbij de toegang vanaf de Nelson Mandelabrug liggen de Praets en ’t Heuveltje, twee afzonderlijk van elkaar gelegen oeroude, relatief hooggelegen woonkernen, met een rijke geschiedenis. Dit was de historische oversteekplaats van de Betuwe naar het Arnhemse centrum. Hier bevinden zich enkele tientallen particuliere woningen, een B&B en het zorgbedrijf annex café ’t Veerhuis. Bij ’t Heuveltje ligt de ruim honderdjarige boerderij Hendrinahoeve, met boerengolf en een heuse saloon voor besloten bijeenkomsten, enkele bedrijfjes en karakteristieke vrijstaande woningen.

Ligging van het Noorderlijk deelgebied De Praets Steenfabriek Ariens en 't HeuveltjeAfb: Ligging van dit noordelijke deelgebied, geprojecteerd op de eigendomskaart in de Gebiedsvisie SBMW

Voorstel Kloppend Stadshart:

Ruimtelijke kwaliteit

Eén van de gebezigde opvattingen is dat de steenfabriekshallen een afstotend beeld opleveren.

De beeldkwaliteit kan ingrijpend van karakter veranderen als er herbestemming en/of (gedeeltelijke) sloop plaatsvindt. Net zoals bij Stadsblokken kan het industriële verleden de nieuwe bestemmingen typeren en ondersteunen, maar er is ook ruimte voor vernieuwing. De hoogwatervrije ligging moet benut worden, maar niet uitgebreid, zodat er geen ruimte aan de rivier wordt onttrokken.

Deze locatie moet voor recreanten zo compleet mogelijk toegankelijk worden, met zandige rivieroevers en wandelmogelijkheden langs de rivieroever en strandjes. Een plek om op adem te komen en te onthaasten in het groen en toch dichtbij de stad te verblijven. In het ruimtelijke beeld moet de samenhang met de stuwwal en de rivier zelf tot uiting komen. De Praets en ‘t Heuveltje liggen als oude woonterpen herkenbaar vrij en ongekunsteld in het landschap.

Het gebied kan als onderdeel van het stroomgebied van de Rijn aansluiten bij het Duitse bestaande “Experience the Rhine”, waarin de Rijnoeverbewoners culturele programma’s worden aangeboden, die ook leiden tot extra bestedingen in de binnenstad van Arnhem. Vergelijkbare initiatieven liggen in Berlijn bij de Holzmarkt, de broedplaats voor duurzaamheid en milieubewustzijn, het al decennia geroemde Cristiana in Kopenhagen of het Honig- en het Vasim terrein aan de westkant van Nijmegen. Voorstel is om een bijeenkomst te organiseren met Arnhemse ondernemers, daarbij kan bijvoorbeeld de stichting Coehoorn[2] en het MMKA aansluiten om meer invulling te geven aan de mogelijkheden die het gebied bieden.

 

Kamer: Werkplaats van de Toekomst

Hét thematische karakter op steenfabriek Ariens-Meijnerswijk is de Werkplaats van de Toekomst, waar plaats is voor toekomstbestendige kleinschalige bedrijvigheid (nieuwe maakindustrie) in de voormalige steenfabriek, voor artistieke en educatieve projecten, projecten voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, voor dagbesteding van ouderen, experimentele werkplekken, projecten waar vervuilde bodems worden gerehabiliteerd met moderne technieken, fijnstof wordt ingevangen, ruimte voor stadslandbouw en energieopwekking. De gebouwen van de voormalige steenfabriek Meijnerswijk lenen zich daarnaast voor passende events, in samenhang met de programmering op Stadsblokken. De toegankelijkheid vanaf de rivier wordt versterkt door watertaxi’s, charters en/of lijndiensten.

 

Bebouwd terrein:
  • nieuwe maakateliers (nieuwe ambachten) in combinatie met bestaande kleine wooneenheden
  • samenwerking met Wester Gasfabriek Amsterdam en/of Radio Kootwijk als soortgelijke event- en leerplek van Staatsbosbeheer (=overloop functie)
  • creatieve plek voor Artez master initiatieven t.a.v. “dansen met de rivier” en daarmee concreet maken van de Arnhemse ambitie voor universitair onderwijs (de Rijnuniversiteit).
  • Van Hall Larenstein met hoger beroepsonderwijs- en masterinitiatieven natuur, water, cultuur en energietransitie.
  • Hogeschool Arnhem Nijmegen met een invulling van de masteropleiding rivierbestendig bouwen en herbestemmen in een laagland delta.
  • nieuwe locatie voor Openluchtmuseum vanwege hun succes t.a.v. intensieve publiekstrekkende events i.s.m. historische beleving.
  • dependance voor Gemeentemuseum Arnhem, MMKA.

 

Niet bebouwde omgeving:
  • Stadslandbouw gericht op vaste relatie met lokale bevolking en hoogwaardige horeca in het Arnhemse in combinatie met hiervoor genoemde componenten (zorg en re-integratie).
  • Op plaatsen waar de bodem verontreinigd is, kunnen innovatieve in situ saneringstechnieken worden beproefd.

 

De Praets:
  • sociaal project Veerhuis t.a.v. dagrecreatieve ontmoeting met de rivier, in samenwerking met organisaties zoals Philadelphia, Sizagroep en groenbedrijven etc,

 

’t Heuveltje:
  • Hendrinahoeve, met de saloon, boerengolf en veehouderij.

 

Uitgangspunten voor nieuwe initiatieven:

Nieuwe initiatieven zijn welkom als deze voldoen aan de volgende uitgangspunten:
  • rivierkundig neutraal
  • geen afbreuk doen aan de openbare toegankelijkheid
  • geluidoverlast vermijden
  • invulling van de kamer “Atelier van de toekomst” zoals hierboven beschreven
  • passend bij de hierboven beschreven ruimtelijke kwaliteit
  • met een financieel economisch sluitende begroting

 

Kader: Samenwerking met zorginstanties en maatschappelijke organisaties. Projecten kunnen worden opgezet samen met initiatieven in de binnenstad en zuid (=stichting Rijnstad; Zorgbelang Gelderland; Vrijwillige Inzet Arnhem; Enspiratie; Merkmij; Bruishuis; UWV; RIBW; De Spil; diverse basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs; zorgboerderij Mariëndael en landgoed Mariënwaardt, de Coehoorn.

[1] Quote van Rolf Muller, een van de Arnhemse initiatiefnemers van Kloppend Stadshart

[2] www.facebook.com/BureauDeBruijn

Bewaren

Bewaren